Ντοπιολαλία
Όπως σε όλα τα χωριά της Ρόδου, έτσι και στα Σιάννα υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην τοπική διάλεκτο. Βασικό στοιχείο αυτής της διάλεκτο είναι η φωνητική τροποποίηση κάποιων λέξεων, όπως η μετάθεση του τόνου (παππούς-πάππους), αλλαγή φθόγγου (αλεπού-αλαπού, έρχομαι-έρκουμαι), αλλαγή ακόμα και δύο φθόγγων (πηρούνι-περόνι), αποκοπή τελείως κάποιου φθόγγου (λάδι-λάι), αποκοπή τμήματος της λέξεις (πρόβατο-πράτο, κλειδί-κλεί), αλλαγή του γένους (το βούτηρο-ο βούτηρος) ή προσθετική τροποποίηση (σμάρι-ασμάρι, μούρο-μούνουρο). Κάποιο άλλο χαρακτηριστικό είναι η αλλαγή στην κατάληξη στον τρίτο πληθυντικό πρόσωπο των ρημάτων (έτρωγαν-ετρώγασι, λέγανε-λέγασι). Στην προφορά υπάρχει μία ιδιομορφία σε κάποια σύμφωνα όπως το λάμδα. Δεν προφέρεται μόνο του αλλά με την συνοδειά του ντ ή του γκ (κελί-κελντί, μαλλιά-μαλλγκιά), ενώ κάτι ανάλογο ισχύει και στην περίπτωση του γάμα όπου μετατρέπεται σε γκ (φεύγω-φεύγκω). Παρακάτω ακολουθούν λέξεις που χρησιμοποιούνται στα Σιάννα με τελείως διαφορετικό άκουσμα απο την νεοελληνική: άθθος-στάχτη, αελκιά-αγελάδα, ανοριά-σύνορα χωραφιών, αρνάουτι-πιπεριά, αρμαστός-αρρβωνιαστικός, αραλούα-αράχνη, αρατσίνα-ρετσίνι του δέντρου, βουά-αργαλειός, βαστρί-κεραμίδι, βάσσω-γαυγίζω, γιακκώ-δαγκώνω, γκολώ-κυνηγάω, επάντηξα-συνάντησα, έφτω-ανάβω, εφούκισε-πέθανε, εκατσίρτησε-το έσκασε, εμπατάλισε-γέρασε, ζέχνω-οργώνω, ζένω-βρωμάω, θέκτω-κοιμάμαι, κνάζω-ωριμάζω,
κουκνουκεύω-παραχαϊδεύω, κουφώ-ανασηκώνω, καρσί-απέναντι, κουβάνι-κυψέλη, κουζί-πήλινο δοχείο, καντούνι-γωνία τοίχου, λαμένω-περιμένω, λεκοτίζομαι-στενοχωριέμαι, λέσκα-χαράδρα, μαϊδιά-χρήματα, μπουράκιο-παγούρι, ξαννώ-βλέπω, ξεντώνω-τεντώνω, πούγκα-τσέπη, πουλαστίζω-δέρνω, πουρτουκέλα-τούμπα, πούσι-ομίχλη, πίχης-βρωμιάρης, πόιματα-μπότες, ρότσα-πέτρα, σιαστικιά-αρραβωνιαστικιά, σόττα-αφού, σκάδια-ξερά σύκα, σαραβανί-κολοκύθι, τανώ-αγγίζω, τσίτσος-γυμνός, τσιμιά-τζάκι, τσακί-σουγιάς, φροκαλία-σκούπα, χαραμαλάς-αναμαλλιασμένος, ψιακώνω-δηλητιριάζω.
Σιαννίτες Δάσκαλοι
Στο σχολείο του χωριού δίδαξαν, μεταξύ άλλων, αξιόλογοι Σιαννίτες δάσκαλοι στα δύσκολα χρόνια στις αρχές του 20ου αιώνα. Ας μνημονεύσουμε μερικούς απο αυτούς:Ο δάσκαλος Στάτης, ο Ευστάθιος Διακογεωργίου, γεννήθηκε το 1910 και φοίτησε στο Βενετόκλειο γυμνάσιο της Ρόδου. Υπηρέτησε ως δάσκαλος στο χωριό απο το 1932 έως το 1965, ενώ μετα το 1965 έως το 1988, όπου και πέθανε, υπηρέτησε ως γραμματέας στην Ιερά Μητρόπολη της Ρόδου.Η Τσαμπίκα Φωτάκη-Ορφανίδη, γεννήθηκε το 1909, τελείωσε το δημοτικό και διορίστηκε δασκάλα του χωριού το 1926. Όπως αναφέρει και η ίδια, “….. ευτυχώς ή δυστυχώς η αρρώστια του πατέρα μου με έκανε δασκάλα…..”, έγινε δασκάλα στα 17 της χρόνια. Όταν οι Ιταλοί κατακτητές την διέταξαν να διδάσκει Ιταλικά, εκείνη παραιτήθηκε και δίδασκε κρυφά στα “σανιωτά” της εκκλησίας απο το 1940 εως το 1945. Απο την απελευθέρωση μέχρι το 1960 υπηρέτησε στο σχολείο του χωριού, όπου τότε μετατέθηκε στον Άγιο Ισίδωρο μέχρι την συνταξιοδότηση της το 1966. Για αρκετά χρόνια μετά παρέδιδε το Κατηχητικό κάθε Κυριακή μετα την λειτουργία, στα παιδιά του χωριού. Η “δασκάλισσα”, οπως την αποκαλούσαν οι χωριανοί, έφυγε απο την ζωή το 2006.Ο Σάββας Σωτηράκης γεννήθηκε το 1925, τελείωσε το Δημοτικό και όταν φοιτούσε στο Βενετόκλειο της Ρόδου οι Ιταλοί διέκοψαν την λειτουργία του. Παρότι είχε την οικονιμική δυνατότητα να φοιτήσει σε Ιταλικό σχολείο, προτιμάει να παρακολουθει το Κατηχητικό. Στα χρόνια της κατοχής, 1943 – 1946, υπηρετεί στο χωριό ως γραμματέας και βοηθάει στο διδακτικό έργο του σχολείου. Το 1946 διορίζετε δάσκαλος στο χωριό μέχρι το 1952, αρχικά μετατίθεται στον Άγιο Ισίδωρο μέχρι το 1964 και μετά σε διάφορα σχολεία της πόλης της Ρόδου μέχρι την συνταξιοδότηση του.Ένα απο τα σημαίνοντα τέκνα του χωριού ήταν αναμφισβήτητα ο λαογράφος και διδάσκαλος Αναστάσιος Βρόντης. Γεννήθηκε το 1888. Τελείωσε την αστική σχολή Ρόδου και συνέχισε στο ιεροδιδασκαλείο της Σάμου. Εργάστηκε ως δάσκαλος, πάνω απο 50 χρόνια, αλλα δεν περιορίστηκε μόνο σε αυτό. Παρακολουθούσε κάθε κοινωνική και πνευματική κίνηση, ιδιαίτερα τα χρόνια της σκλαβιάς. Πρωτοστάτησε στο κίνημα για την ένωση της Δωδεκανήσου με την υπόλοιπη Ελλάδα, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στην ελεύθερη Ελλάδα το 1913 όπου και παρέμεινε κατα την διάρκεια του Α’ παγκόσμιου πολέμου. Εκτός την διδασκαλία, ασχολείτο με την λαογραφία και την ιστορία, γράφωντας βιβλία, μερικά απο αυτά είναι: 1)Της Ρόδου παραδόσεις και τραγούδια, 2)Ο Ροδίτικος γάμος, 3)Οι ζευγάδες της Ρόδου, 4)Η μελισσοκομία και το μαντρατόρεμα συη Ρόδο, 5)Η Ρόδος το 1821 και οι άγνωστοι ήρωες της κ.α. Το συνολικό του έργο είναι ογκώδες και συνιστάται απο υλικό που συνέλεξε μόνος απο τα χωριά της Ρόδου.
Το βασίλειο της Κυμισάλας
Ίχνη ζωής στην περιοχή εντοπίζονται στην κοιλάδα της Κυμισάλας απο την προελληνική περίοδο. Στις διάφορες ανασκαφές κατα καιρούς ανακαλύφθηκαν η Νεκρόπολη που αριθμεί περι τους 3.500 τάφους ενώ στην κορυφή του λόφου βρίσκεται ο ναός του Άγιου Φωκά, απο τον οποίο σώζεται μόνον η κατώτερη σειρά δομών της ανωδομής του και σύμφωνα με τους Ιταλούς ανασκαφείς χρονολογείται τον 3ο / 2ο αιώνα π.Χ. Στην δυτική πλευρά του ναού σώζεται τμήμα του οχυρωματικού περιβόλου μήκους 18μ. και ύψος 3μ. με εμφανή το σκαλιστό στόλισμα της εποχής. Υπάρχει επισημανθεί επίσης η αρχαία οδός η οποία ακολουθεί περίπου την πορεία της σημερινής οδού, απο τα Αλώνια περνάει την πηγή στις Στελίες, στα Μαρμαρούνια, στον Άγιο Φωκά και μετά στην Κυμισάλα.
Το λιμάνι της αρχαίας Κυμισάλας ορίζεται η σημερινή παραλιακή περιοχή Μονοσύρια. Το τοπωνύμιο Μονοσύρια ταυτίζεται με το “Μνασυρίον” που αναφέρεται απο τον Στράβωνα «Μετα δε Λίνδον, Ιξία χωρίον και Μνασυρίον, είθε ο Ατάβυρις…….».
Παιχνίδια που χάθηκαν με την πάροδο του χρόνου
Παλιότερα, στα Σιάννα όπως και στα υπόλοιπα χωριά, τα παιδιά δεν είχαν τα παιχνίδια που κυκλοφορούν σήμερα, οπότε έπρεπε να εφεύρουν δικά τους για να περνάνε την ελεύθερη ώρα τους. Τα περισσότερα είχαν διεκδίκηση της νίκης και άλλα την ομαδική δουλειά. Μερικά από αυτά θα σας παρουσιάσουμε παρακάτω, έτσι όπως κάποια τα ζήσαμε εμείς τις δεκαετίες ’80 και ’90 και κάποια μας τα διηγήθηκαν οι μεγαλύτεροι από παλιότερες εποχές. Παιχνίδια που καλλιεργούσαν την προσπάθεια, την ανταγωνιστικότητα και την θέληση μεταξύ των παιδιών του χωριού και τα οποία με την πάροδο του χρόνου έχουν αντικατασταθεί από τα σύγχρονα (όπλα, επιτραπέζια, playstation, κ.α.) με
αποτέλεσμα αυτά να ξεχαστούν και να χαθούν τελείως.
Κουτσό
Το κουτσό, ήταν ένα παιχνίδι που παιζόταν από 2 και πάνω παιδιά. Το κάθε παιδί χρησιμοποιούσε μια πέτρα πλατιά και αφού σχεδίαζαν με κιμωλία ή κάρβουνο το ταμπλό του παιχνιδιού, όπως φαίνεται στη φωτογραφία δίπλα, στην αυλή του σχολείου κλήρωναν ποίος θα αρχίσει πρώτος. Ο πρώτος λοιπόν έριχνε την πέτρα μέσα στα όρια με το νούμερο “1”, περνούσε με το ένα πόδι τα υπόλοιπα νούμερα εώς το 10, γύριζε πάλι πίσω στο ένα πόδι, σταματούσε στο προηγούμενο νούμερο από αυτό που ήταν η πέτρα, έπρεπε να σκύψει και να πιάσει την πέτρα ισορροπώντας πάντα στο ένα πόδι και να την μεταφέρει πίσω στην αρχή. Το ίδιο συνεχιζόταν μέχρι ωσότου ολοκληρωθούν όλα τα νούμερα με αριθμητική σειρά εώς το 10. Όταν κάποιος έχανε την ισορροπία του ή πατούσε τις γραμμές από το σχεδιάγραμμα ή του έπεφτε η πέτρα, έχανε την σειρά του. Επίσης και όταν κάποιος δεν έριχνε την πέτρα εντός των ορίων του αριθμού που στόχευε. Νικητής ήταν αυτός που θα ολοκλήρωνε όλα τα νούμερα πρώτος.
Καντούνια
Αυτό το παιχνίδι όριζε πόσοι θα παίξουν ανάλογα με πόσα “καντούνια” (γωνιές του δωματίου) διέθετε ο χώρος που θα γινόταν το παιχνίδι. Σε ένα δωμάτιο, με τέσσερις γωνιές φυσικά και δύο πόρτες, παιζόταν από 8 παίχτες, οι 6 τοποθετούνταν στις γωνιές και οι 2 στο κέντρο διεκδικούσαν τις θέσεις των υπολοίπων. Το παιχνίδι άρχιζε, οι 6 παίχτες στα “καντούνια” άλλαζαν θέσεις μεταξύ τους γρήγορα όταν βρίσκανε ευκαιρία με σκοπό να μην την χάσουν από τους 2 διεκδικητές Άμα ο διεκδικητής προλάβανε και πήγαινε πρώτος στο “καντούνι”, τότε ο παίχτης που είχε χάσει την θέση του έμπαινε στο κέντρο και διεκδικούσε μια άλλη θέση. Όταν το παιχνίδι ολοκληρωνόταν μετά από χρόνο που είχε οριστεί, οι παίχτες που ήταν στο κέντρο, ήταν οι χαμένοι.
Σκαλιά
Το παιχνίδι αυτό παιζόταν στα σκαλιά του σχολείου που είχαν την μορφή του “Π”, δηλαδή η διαδρομή τους από την μια άκρη στην άλλη, σχηματίζουν το γράμμα “Π”. Ο κάθε παίχτης επέλεγε μια πλατιά πέτρα και γινόταν κλήρωση για την σειρά που θα ξεκινήσουν. Ο πρώτος λοιπόν, έσπρωχνε την πέτρα από την αρχή του σκαλιού με τόση δύναμη ώστε, να φτάσει μεν κοντά στην στροφή του σκαλιού αλλά να μην πάει από έξω, γιατί θα έχανε την σειρά του και θα πήγαινε από την αρχή. Αν δεν έπεφτε απ’ έξω, συνέχιζε για άλλα δύο σπρωξίματα, σύνολο δηλαδή τρία. Ο επόμενος παίχτης, ακολουθούσε την ίδια διαδικασία, αλλά, αν έφτανε με τα δύο σπρωξίματα τον προηγούμενο παίχτη, μπορούσε να χτυπήσει την πέτρα του με την δικιά του, πετώντας τον έξω από το σκαλί και στέλνοντας τον πάλι στην αρχή. Αυτός που θα διένυε όλοι την διαδρομή και επέστρεφε με τον ίδιο τρόπο πίσω στην αρχή, ήταν ο νικητής.
Μηλαράκια
Παιζόταν από όσους παίχτες θέλανε να συμμετέχουν και αποτελούνταν από
2 ομάδες, τους δύο που τοποθετούνταν απέναντι σε απόσταση 10 μέτρων και τους υπόλοιπους στο κέντρο ανάμεσα τους. Οι 2 ακραίοι, σταθεροί από τις θέσεις τους, προσπαθούσαν να πετύχουν με την μπάλα αυτούς που κινούνταν στην μέση, με σκοπό να τους βγάλουν όλους εκτός παιχνιδιού. Αν κάποιον όμως, το πετύχαιναν με την μπάλα και αυτός προλάβαινε να την πιάσει πριν πέσει κάτω τότε έπαιρνε ένα μήλο. Συμπληρώνοντας κάποιος παίχτης 10 μήλα, έπαιρνε την θέση του ενός από τους δύο που ήταν στις άκρες και ξανά ξεκινούσε το παιχνίδι. Αν πάλι οι ακραίοι κατάφερναν να σημαδέψουν όλους τους αντιπάλους τους τότε αυτοί ήταν οι νικητές και ξανά ξεκινούσαν το παιχνίδι από την ίδια θέση.
Σκλαβάκια
Ο κάθε παίχτης σχημάτιζε στο έδαφος έναν κύκλο που ήταν η βάση του και στεκόταν εντός αυτού. Μετά προκαλούσε κάποιον από άλλον κύκλο να πιαστούν χέρι – χέρι με σκοπό να προσπαθήσει να τραβήξει ο καθένας τον άλλον στον δικό του κύκλο για να τον έχει “σκλάβο”.
Όταν κάποιος κατάφερνε να πάρει στον κύκλο του έναν “σκλάβο” γίνονταν ομάδα και προσπαθούσαν να τραβήξουν τους υπόλοιπους, οι οποίοι έκαναν παράλληλα και εκείνοι το ίδιο μεταξύ τους με αποτέλεσμα να σχηματίζονται στο τέλος 2 ομάδες. Νικητές ήταν αυτοί που κατάφερναν να σύρουν και τους τελευταίους στον κύκλο του.
Λακουάκια
Σχημάτιζαν στο χώμα οι παίχτες από ένα λακουβάκι, κοντά ο ένας στον άλλον. Ο πρώτος παίχτης, έριχνε το μπαλάκι με σκοπό να μπει μέσα σε ένα λακουβάκι αντίπαλου παίχτη. Σε αυτόν που αντιστοιχούσε το λακουβάκι που έμπαινε το μπαλάκι, έτρεχε αμέσως, έπιανε το μπαλάκι και προσπαθούσε να σημαδέψει κάποιον από τους αντιπάλους του. Αν πετύχαινε κάποιον του έβαζαν πετραδάκι, ειδάλλως το χρεωνόταν ο ίδιος. Στα δέκα πετραδάκια, ο παίχτης στηνόταν στον τοίχο και του πετούσαν το μπαλάκι. Μετά το παιχνίδι άρχιζε από την αρχή.
Κούμελα
Έβαζαν δύο πέτρες κάτω και τοποθετούσαν πάνω τους ένα ξύλο. Ένας παίχτης (μάνα) χτυπούσαν το ξύλο με ένα μπαστούνι και οι απέναντι παίχτες προσπαθούσαν να το πιάσουν προτού πέσει κάτω. Όποιος το έπιανε πήγαινε στην θέση της μάνας. Αν το ξύλο έπεφτε κάτω χωρίς να το πιάσουν οι παίχτες, στο σημείο εκείνο τοποθετούνταν οι παίχτες στην επόμενη βολή από την μάνα. Ο σκοπός ήταν δηλαδή ο παίχτης μάνα, να ρίξει όσο περισσότερες βολές.
Η χαρά
Τοποθετούνταν μια πέτρα για σημάδι και ο πρώτος παίχτης έλεγε τα εξής λόγια:μία της χαράς, δύο της χαράς, τρεις της χαράςπρώτη τα παλαμάκια, δεύτερη τα παλαμάκια, τρίτη τα παλαμάκιαμια της ασκελάς, δυο της ασκελάς, τρεις της ασκελάς,πρώτη του πουαρά, δεύτερη του πουαρά, τρίτη του πουαρά
Κατόπιν πετούσε το μπαλάκι που κρατούσε όσο πιο μακρυά μπορούσε και οι αντίπαλοι το έπιαναν και προσπαθούσαν από εκείνο το σημείο να στοχεύσουν το σημάδι. Αυτός που το κατάφερνε έπαιρνε την θέση του παίχτη μάνα και έλεγε εκείνος τα λόγια.
Καφκαλτούρια
Οι παίχτες χωρίζονταν σε δύο ομάδες και άρχιζαν να κυνηγούν η μία την άλλη. Κάθε παίχτης που πιανόταν από αντίπαλο, ήταν αιχμάλωτος της ομάδας. Αν τον άγγιζε παίχτης της ομάδας του απελευθερωνόταν ενώ νικήτρια ομάδα ήταν αυτή που θα κατάφερνε να αιχμαλωτίσει την αντίπαλη.
Μαντιλάκι
Χωρίζονταν σε δύο ομάδες και τοποθετούνταν απέναντι η μια στην άλλη σε απόσταση 50 μέτρων. Στο μέσον αυτών, υπήρχε ένα μαντήλι το οποίο διεκδικούσαν ένας παίχτης από κάθε ομάδα που εκκινούσαν ταυτόχρονα. Όποιος το έπιανε πρώτος έπρεπε να επιστέψει στην ομάδα του χωρίς να τον πιάσει ο αντίπαλος. Έτσι λοιπόν, αυτός που έπαιρνε στην ομάδα του το μαντήλι, έδιωχνε τον αντίπαλο από το παιχνίδι, το ίδιο γινόταν εάν ο παίχτης με το μαντήλι αιχμαλωτιζόταν από τον αντίπαλο. Νικήτρια η ομάδα που έδιωχνε όλους τους παίχτες της αντίπαλης.
Τα παραπάνω ήταν μερικά από τα παιχνίδια μιας άλλης εποχής που χάθηκαν σιγά σιγά και απλά πλέον είναι σαν μια γλυκιά ανάμνηση στο μυαλό αυτών που μεγάλωσαν με αυτά. Απ ότι διαπιστώσατε, η έλλειψη έτοιμων παιχνιδιών, ωθούσε τα παιδιά σε ευρηματικές και αυτοσχέδιες λύσεις για την ψυχαγωγία τους, αντίθετα με τα σημερινά παιδιά τα οποία καθοδηγούνται από την μόδα της εποχής.
“Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι”.
Πηγή κειμένου: http://siannavillage.blogspot.gr/
Σιάνα (ή Σιάννα)Το χωριό αυτό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού Ακραμύτη, νότια της πόλης της Ρόδου και νοτιοανατολικά της Μονολίθου. Απο εκεί, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν την υπέροχη θέα της ακτής της Ρόδου αλλα και των γειτονικών νησιών. Διαθέτει καταλύματα, ταβέρνες και καφενεία, φημίζεται για το εξαιρετικό μέλι που παράγει αλλά και το ντόπιο κρασί, μια γεύση που όλοι πρέπει να δοκιμάσουν.
Πηγή κειμένου: http://www.rhodesguide.com/el/%CE%A4%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF/%CE%A7%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%AC/%CE%A3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%B1-%CE%AE-%CE%A3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B1.html
ΣιάνναΤα Σιάννα είναι ένα πανέμορφο χωριό της Ρόδου. Τα Σιάννα είναι ένα ημιορεινό χωριό κτισμένο στους πρόποδες του Αττάβυρου. Είναι ένα παραδοσιακό χωριό με όμορφα σπίτια και πολύ πράσινο που γεμίζει τους επισκέπτες του όμορφες εικόνες. Διακρίνεται για την ανεπτυγμένη μελισσοκομία του. Το αγνό μέλι της περιοχής θεωρείται το καλύτερο του νησιού.Πού βρίσκονται;Απόσταση από Ρόδο 77 χλμ. Το χωριό είναι φιλοτεχνημένο σε υψόμετρο 445 μέτρων και το διασχίζει ο δρόμος που πάει από τη Ρόδο στο χωριό Μονόλιθος.
Από πού πήρε το όνομά του το χωριό;Το όνομα προέρχεται από τον αρχαίο δήμο Βρασιανών.Εορτές:Στα Σιάννα κάθε χρόνο γίνεται μεγάλο πανηγύρι προς τιμήν του πολιούχου Αγίου του χωριού στις 27 Ιουλίου.Κάθε Αύγουστο διοργανώνεται στο χωριό γιορτή μελιού και σούμας.Πηγή κειμένου: http://rhodes-villages.webnode.gr/
