H Συμφωνία Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ τέθηκε σε ισχύ σιτς 31.1.2020 τα μεσάνυκτα. Αυτό σημαίνει ότι τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ και των μελών των οικογενειών τους που ήδη διαμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο ή προτίθενται να εγκατασταθούν εκεί μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου (31.12.2020) θα παραμείνουν σχεδόν αμετάβλητα.
Μπορούν να συνεχίσουν να κατοικούν και να εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο με παρόμοιους όρους με τους σημερινούς, υπό την προϋπόθεση ότι θα καταγραφούν στο βρετανικό ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής των πολιτών της ΕΕ (EU Settlement Scheme).
Η διαδικασία που ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο για την καταγραφή των πολιτών της ΕΕ στην επικράτειά του (ΕU Settlement Scheme / EUSS) προβλέπεται στο άρθρο 18 (1) της Συμφωνίας Αποχώρησης. Το EUSS αποδίδει καθεστώς μονίμου ή προσωρινά διαμένοντος (settled ή pre-settled status) στους πολίτες της ΕΕ και τα μέλη των οικογενειών τους που διαμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι και το τέλος της μεταβατικής περιόδου.
Το EUSS, που λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο του 2018 έχει μέχρι σήμερα (25 Δεκεμβρίου 2020) καταγράψει περίπου 4.2 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες και μέλη των οικογενειών τους, μεταξύ των οποίων και περίπου 90.000 Έλληνες.
Οι πολίτες της ΕΕ (όπως οι Έλληνες) που επισκέπτονται το Ηνωμένο Βασίλειο για τουριστικούς ή επαγγελματικούς σκοπούς μπορούν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 να ταξιδεύουν όπως και πριν, με την αστυνομική τους ταυτότητα ή με ισχύον διαβατήριο.
Από 1 Ιανουαρίου του 2021 και μέχρι 1 Οκτωβρίου του 2021 οι πολίτες της ΕΕ που επιθυμούν να ταξιδέψουν στο Ηνωμένο Βασίλειο για τουριστικούς ή επαγγελματικούς σκοπούς θα πρέπει να ταξιδέψουν με ταυτότητα νέου τύπου ή ισχύον διαβατήριο.
Για ταξίδια που δεν ξεπερνούν τις 180 ημέρες (έξι μήνες) σε διάστημα ενός έτους, οι πολίτες της ΕΕ δεν θα χρειάζονται θεώρηση εισόδου για να εισέλθουν στην επικράτεια του Ηνωμένου Βασιλείου.
Καθεστώς μόνιμης ή προσωρινής διαμονής
1. Settled status: μόνιμη διαμονή
Σύμφωνα με τις Βρετανικές αρχές, πολίτες της ΕΕ που συμπλήρωσαν, μέχρι 31.12.2020, πέντε (5) έτη διαμονής στο έδαφος του ΗΒ, χωρίς να έχουν απουσιάσει για χρονική διάρκεια μεγαλύτερη των έξι μηνών κατ’ έτος, μπορούν να διεκδικήσουν το καθεστώς μονίμου διαμένοντος (settled status).
2. Pre-settled status: προσωρινή διαμονή
Σύμφωνα με τις Βρετανικές αρχές, οι πολίτες της ΕΕ που, πριν τις 31.12.2020, κατοικούσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο για λιγότερο από 5 έτη, θα είναι επιλέξιμοι για το καθεστώς του προσωρινά διαμένοντος (pre-settled status). Όταν συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις για την απόκτηση του καθεστώτος μονίμου διαμένοντος (settled status), δηλ. διαμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο για τουλάχιστον έξι μήνες κατ’ έτος σε διάρκεια πέντε ετών, θα μπορούν δωρεάν να αιτηθούν την απόκτηση καθεστώτος μονίμου διαμένοντος.
Το καθεστώς προσωρινά διαμένοντος επιτρέπει στον κάτοχό του να παραμείνει δύο συνεχόμενα έτη εκτός Ηνωμένου Βασιλείου, χωρίς να χάσει τα δικαιώματα που συνδέονται με το προσωρινό καθεστώς. Για να αποκτήσει όμως καθεστώς μονίμου διαμένοντος θα πρέπει να εκπληρώσει ως άνω προϋπόθεση.
