Η Τήλος είναι ένα από τα Δωδεκάνησα, το έβδομο σε φθίνουσα κατάταξη έκτασης. Βρίσκεται 22 μίλια ΒΔ. της Ρόδου[1] και 222 μίλια από τον Πειραιά. Έχει σχήμα ακανόνιστο και η έκτασή της είναι 61,487 τ.χλμ. ενώ ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 780 κάτοικοι[2], ενώ στην απογραφή του 2001, ανήρχετο σε 533 κατοίκους. Γενικά το έδαφός της είναι ορεινό και βραχώδες με μία μικρή πεδιάδα στο κέντρο της που καταλήγει στη παραλία του Ερίστου. Υψηλότερη κορυφή είναι του Προφήτη Ηλία με υψόμετρο 620 περίπου μέτρα[1]. Το συνολικό ανάπτυγμα των ακτών της νήσου φθάνει τα 63 χλμ. Στο νησί υπάρχουν τέσσερις οικισμοί: το Μεγάλο Χωριό με 241 κατοίκους, τα Λιβάδια με 484, ο Άγιος Αντώνιος με 39 και η Έριστος με 16 (απογραφή 2011).
Η Τήλος διαθέτει πολλά αρχαιολογικά μνημεία. Έγινε γνωστή όταν το 1970 ο καθηγητής παλαιοντολογίας Νικόλαος Συμεωνίδης ανακάλυψε στο σπήλαιο Χαρκαδιό, στην περιοχή της Μισαριάς, νεκροταφείο ελεφάντων νάνων οι οποίοι βρέθηκαν απομονωμένοι στο νησί μετά την καταβύθιση της Αιγηίδος, της οποίας οι κορυφές συνθέτουν το σημερινό αρχιπέλαγος του Αιγαίου. Στη νήσο εδρεύει μικρό παλαιοντολογικό μουσείο όπου εκτίθενται κάποια από αυτά τα ευρήματα.
Στην Τήλο υπάρχουν αρκετές αθλητικές εγκαταστάσεις. Το νησί διαθέτει ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με πλαστικό χλοοτάπητα, ένα ανοικτό γήπεδο καλαθοσφαίρισης καθώς και δύο γήπεδα πετοσφαίρισης τα οποία βρίσκονται στα προαύλια των σχολικών μονάδων. Κατά του θερινούς μήνες υπάρχουν και δυο γήπεδα beach volley, ένα στην παραλία της Ερίστου και ένα στην παραλία στα Λιβάδεια.
Ιστορία
Ιστορικά αναφέρεται από τον Όμηρο όπου πρώτοι κάτοικοί της ήταν από τη Ρόδο. Μετά τον Τρωικό Πόλεμο φαίνεται πως κατοικήθηκε από τους Δωριείς. Στην αρχαιότητα η Τήλος φημίζονταν για τα μύρα της και διάφορες αλοιφές και από τον 2ο αιώνα π.Χ. αποτελούσε δήμο των Ροδίων. Στην βυζαντινή περίοδο η Τήλος ανήκε στο στρατιωτικό Θέμα της Σάμου[3], λεηλατήθηκε τόσο από τους Σαρακηνούς όσο και από τους Ενετούς. Αργότερα η νήσος περιήλθε στους Ιωαννίτες Ιππότες (1309) και όταν καταλήφθηκε η Ρόδος από τον Σουλεϊμάν Α΄ τον Μεγαλοπρεπή, το 1522, ακολούθησε τη τύχη των υπολοίπων νήσων. Τον 16ο αιώνα, την εποχή των Ιωαννιτών, η Τήλος αναφέρεται από περιηγητές ως “Επισκοπή” ή “Επισκοπία”, πιθανόν από το ακρωτήριο του νησιού Επισκοπή[1], ενώ στη Πορτολάνα του Δημητρίου Τάγια αναφέρεται με το αρχαίο ίδιο όνομα. Στο “Οδοιπορικό” του Ιακώβου Μηλοΐτη (1673) φέρεται να κατοικείται από 4.000 κατοίκους, (αριθμός που δεν διασταυρώθηκε από άλλη πηγή). Το 1675 η Τήλος καταστράφηκε από το Γάλλο πειρατή Κρεβελιέ και μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα δοκιμάστηκε από επιδρομές Αλγερινών αλλά και Ευρωπαίων πειρατών. Οι ηγούμενοι του μοναδικού μοναστηριού, του Αγ. Παντελεήμονα, διατηρούσαν τα Αρχεία του νησιού και αντιπροσώπευαν τους κατοίκους του σε κάθε δημόσιο θέμα από τον 15ο αιώνα μέχρι το 1948.
Απασχόληση
H Τήλος διαθέτει άφθονο νερό και καλλιεργούνται εσπεριδοειδή, λαχανικά, αμύγδαλα, σιτηρά. Επίσης εκτρέφονται κατσίκια και βοοειδή[1]. Ανεπτυγμένη είναι και η μελισσοκομία με το γνωστό τηλιακό θυμαρίσιο μέλι, όπως και η αλιεία καθ’ όλο το έτος. Γνωστό είναι το πανηγύρι του πολιούχου Αγ. Παντελεήμονος στις 27 Ιουλίου όπου συναθροίζονται πολλοί Τήλιοι από την Αμερική και Αυστραλία στο πανέμορφο μοναστήρι που ευρίσκεται στην ΒΔ πλευρά της νήσου, σε μια εύφορη κοιλάδα με πλατάνια και άφθονο νερό.
Σήμερα η τουριστική υποδομή συγκεντρώνεται στις περιοχές Λιβάδια, Μεγάλο Χωριό (πρωτεύουσα), Έριστο (η ωραιότερη παραλία), Άγιο Αντώνιο και Πλάκα μια επίσης πανέμορφη παραλία στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού[3]. Το δίκτυο απο μονοπάτια είναι εξαιρετικό το οποίο αξιοποιείται απο επισκέπτες για να γνωρίσουν τις ομορφιές του νησιού.
Η ακτοπλοϊκή επικοινωνία είναι δυνατή από Ρόδο και από Πειραιά.
Προσωπικότητες
Η λυρική ποιήτρια του 4ου π.Χ. αιώνα Ήριννα. Ο ιατρός Γ. Καμμάς, ο οποίος κατά την ιταλική περίοδο διετέλεσε δήμαρχος Νισύρου και έσωσε τον λαό από την πείνα. Ο επίσης ιατρός Παντ. Καμμάς που διετέλεσε επί σειρά ετών διευθυντής της εφημερίδας “Ο Παλμός της Τήλου” αναδεικνύοντας τα προβλήματα του νησιού διεθνώς. Ο Ιερολοχίτης Μιχάλης Παναγιωτάκης που πολέμησε μαζί με τους Άγγλους κατά των Γερμανών κατακτητών του νησιού του και άλλων γειτονικών. Ο δήμαρχος Τάσος Αλιφέρης, ο οποίος μεταμόρφωσε το νησί τουριστικά από έναν άσημο τόπο σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο νησί για τις καινοτόμες εφαρμογές και την ανάδειξή του ως Natura. O δρ Αρχαιολογίας και Ιστορικός Χάρης Κουτελάκης που συνέγραψε μετά από 37 χρόνια έρευνας πολλά βιβλία για την Ιστορία του νησιού από την Παλαιολιθική Εποχή μέχρι σήμερα και τιμήθηκε για την συμβολή του με τον τίτλο του “επίτιμου δημότη Τήλου”.
