Η ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Τουρκοκρατία

Η Τουρκοκρατία στη Ρόδο τυπικά ξεκινάει την 1η Ιανουαρίου 1523, με την αποχώρηση των Ιπποτών από το νησί, και λήγει την 5η Μαΐου 1912, με την κατάληψη της πόλης από τους Ιταλούς, διαρκώντας σχεδόν τέσσερις αιώνες.Το Δεκέμβριο του 1522, οι Ιππότες ανίκανοι να αντεπεξέλθουν στην πολύμηνη πολιορκία, που επέβλεπε προσωπικά ο ίδιος ο Οθωμανός σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν την παράδοση της Ρόδου και των υπολοίπων κτήσεων τους στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Παρότι κάποιοι γενίτσαροι παραβίασαν τις εντολές του σουλτάνου και εισέβαλαν στην πόλη στις 25 Δεκεμβρίου πραγματοποιώντας αρπαγές, λεηλασίες και βιασμούς, η τιμωρία των παραβατών περιόρισε τα έκτροπα κατά την παράδοση της πόλης. Ο ίδιος ο Σουλεϊμάν μπήκε στην πόλη δύο μέρες αργότερα, στις 27 Δεκεμβρίου [σημ. 13] και αμέσως ξεκίνησε η διαπραγμάτευση ανάμεσα στις δύο πλευρές για το τι θα πάρουν οι Ιππότες μαζί τους και τι θα παραμείνει στο νησί. Την 1η Ιανουαρίου 1523 οι Ιππότες επιβιβάστηκαν στα πλοία τους και ακολουθούμενοι από 3.000 – 4.000 Ρόδιους αποχώρησαν από το νησί.

Την ίδια ημέρα ο Σουλεϊμάν προσευχήθηκε στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και διαβάστηκε το «Χάττι Σεριφί» με το οποίο ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί. Ο σουλτάνος παρέμεινε στο νησί έως τις 25 Ιανουαρίου και σε αυτό το χρονικό διάστημα προσπάθησε να οργανώσει τη νέα του κτήση. Όρισε το χαράτσι, ίδρυσε μεντρεσέ, ιμαρέτ [σημ. 14], διόρισε ιμάμηδες και καθόρισε τα βακούφια [σημ. 15]. Μερίμνησε για τους τραυματίες του πολέμου, έδωσε αμοιβές και μοίρασε τιμάρια στους αξιωματούχους. Φεύγοντας άφησε διοικητή του νησιού τον γενίτσαρο Ιμπραήμ Αγά.Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, μαζί με τους Ιππότες αποχώρησαν από τη Ρόδο 3.000 – 4.000 Έλληνες. Όσοι παρέμειναν στην πόλη εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν έξω από το οχυρωμένο τμήμα της. Έτσι γύρω από τα τείχη δημιουργήθηκαν τα λεγόμενα «μαράσια» [σημ. 16] – επρόκειτο για συνοικίες που στην καρδιά τους είχαν μια ενορία, μπροστά από την οποία περνούσε μια οδός που κατέληγε στο οχυρωμένο τμήμα της πόλης και τα σπίτια βρίσκονταν γύρω από την ενορία σε στενά «σοκάκια». Μέσα στο οχυρωμένο τμήμα της πόλης επιτρεπόταν να ζουν σε δικές τους ξεχωριστές συνοικίες οι Εβραίοι και οι Τούρκοι έποικοι που ήρθαν τα επόμενα χρόνια να καλύψουν το κενό των Ελλήνων.

Παρόλο που δεν επιτρεπόταν στους Έλληνες να κατοικούν μέσα στο τειχισμένο τμήμα της πόλης, τους επιτρεπόταν η είσοδος κατά τη διάρκεια της ημέρας για να εργαστούν. Κάποιοι μάλιστα διατηρούσαν και καταστήματα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το βράδυ έπρεπε να περάσουν έξω από τα τείχη πριν κλείσουν οι πύλες, διότι υπήρχε φρουρά που απειλούσε με σκληρή τιμωρία τους παραβάτες.Στην ύπαιθρο πέρα από την πόλη της Ρόδου, ο πληθυσμός κατοικούσε σε χωριά και ήταν αμιγώς ελληνικός. Οι Τούρκοι έποικοι τελικά δημιούργησαν συνοικισμούς και έξω από τα τείχη, στα περίχωρα της πόλης.

Πολύ σημαντικό στοιχείο για τον Ελληνισμό της Ρόδου και όλων των υπόλοιπων νησιών ήταν η εξαίρεση των χριστιανών από το παιδομάζωμα, που φαίνεται πως ήταν ένας από τους όρους της συνθηκολόγησης. Σε μια προσπάθεια να ανακοπεί το κύμα φυγής Ελλήνων και ξένων από τα νησιά ο σουλτάνος αποφάσισε μια πενταετή απαλλαγή από την καταβολή φόρων, ενώ εξειδικευμένοι τεχνίτες αλλά και πολεμιστές δέχονταν δελεαστικές προτάσεις από τους Τούρκους αξιωματούχους για να μην αποχωρήσουν.Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Ρόδος αποτέλεσε έδρα ξεχωριστής επαρχίας, του Σαντζακίου της Ρόδου.

ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%82

Δωδεκάνησος: Τα κυριότερα νησιά

Δώδεκα είναι τα κυριότερα νησιά της περιοχής: Πάτμος, Λέρος, Κάλυμνος, Κως, Νίσυρος, Τήλος, Σύμη, Χάλκη, Ρόδος, Κάσος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια. Σ’ αυτή την ομάδα της Δωδεκανήσου ανήκει και το απομεμακρυσμένο Καστελλόριζο, που βρίσκεται ανατολικά της Ρόδου. Κατά την αρχαιότητα τα νησιά του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος αναφέρονται καθ’ ένα χωριστά και όχι σαν μια ομάδα. Οι δραστηριότητες των κατοίκων ήταν σημαντικές και όπως αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, πολλοί κάτοικοι των νησιών πήραν μέρος και στον Τρωικό Πόλεμο και βοήθησαν στην άλωση της Τροίας, ιδιαίτερα γιατί είχαν δραστηριοποιηθεί στη ναυτιλία.Λόγω της γεωγραφικής θέσης αυτών των δώδεκα νησιών, οι κάτοικοι τους κατά καιρούς είχαν δεχθεί πολλές καταστρεπτικές επιδρομές. Από τους Πέρσες, από τους Ενετούς, του Γενουάτες, τους Σταυροφόρους, τους Άραβες και από τους Σελτζούκους Τούρκους. Το 1309 η Ρόδος και άλλα νησιά περιήλθαν στην εξουσία των Ιπποτών του Αγ. Ιωάννου, οι οποίοι παρέμειναν μέχρι το 1522. Τότε οι Ιππότες αποχώρησαν, γιατί τα νησιά, όπως και η άλλη Ελλάδα υποδουλώθηκε από τους Τούρκους με αρχηγό του τον Σουλτάνο τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή. Από τότε τα Δωδεκάνησα ακολούθησαν την τύχη της άλλης Ελλάδας.Όταν εξερράγη η Ελληνική Επανάσταση το 1821, που άφησε έκπληκτο τον κόσμο ολόκληρο, οι Δωδεκανήσιοι έσπευσαν να μετάσχουν ολόψυχα στον αγώνα. Τα περισσότερα νησιά φρόντισαν και πέτυχαν να ανακηρυχθούν τμήματα της Ελληνικής Πολιτείας.Οι μάχες ήταν σκληρές και δύσκολες. Ολόκληρα έξι χρόνια κράτησε ο αιματηρός αγώνας των Ελλήνων και σε ξηρά και θάλασσα. Ήταν απάνθρωπα τα ολοκαυτώματα της Χίου και των Κυδωνιών αλλά και των Δωδεκανήσων, της Κάσου, της Κω κ.α. Το 1830 επεστράφησαν πάλι κάποια νησιά στην Τουρκία, ώσπου το 1912 κατάφεραν οι Ιταλοί να κάνουν κατάληψη στα Δωδεκάνησα και να τα ελευθερώσουν από τους Τούρκους…

Περισσότερα εδώ: http://www.koinignomi.gr/news/politismos/2017/03/16/i-apeleytherosi-ton-dodekanison.html

Η ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ (ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ) ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Η Ρόδος επαρχεία του Οθωμανικού κράτους, πρωτεύουσα του νησιωτικού συμπλέγματος, έδρα του Τούρκου διοικητή (Βαλή) και βάση στρατευμάτων, με Οθωμανικό πληθυσμό να κατοικεί μέσα στο κάστρο, δεν μπόρεσε να πάρει ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1821. Συμβάλλει όμως, στον αγώνα για την ανεξαρτησία του υπόδουλου Έθνους. Επίλεκτα μέλη της, μυούνται στη Φιλική Εταιρεία, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αγάπιο. Όμως, το κίνημα που δημιουργήθηκε, προδόθηκε και μυημένοι σε αυτό συλλαμβάνονται, βασανίζονται και φυλακίζονται. Ροδίτες, σπουδαστές στην Ευρώπη, έμποροι της Αιγύπτου και όσοι έφυγαν στην Επαναστατημένη Ελλάδα, παίρνουν μέρος στην επανάσταση και βοηθούν οικονομικά τον αγώνα.Πάτμιος είναι ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας απο τους τρείς ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, όπως επίσης Πάτμιος είναι και ο φλογερός απόστολος και αγωνιστής Δημήτριος Θέμελης, ο οποίος επισκέπτεται τα περισσότερα νησιά και μυεί όλα τα σημαίνοντα πρόσωπα στη Φιλική Εταιρεία, προετοιμάζοντας το γενικό ξεσηκωμό.Διοικητής της Ρόδου τα χρόνια της επανάστασης (1822-1835), ήταν ο διαβόητος Μεχμέτ Σουκιούρμπεης, Μπέης Μουτεσαρίφης του Σαντζουκίου της Ρόδου, που η παράδοση τον περιγράφει ως τρομερό χριστιανομάχο, ανάλγυτο και τυραννικό. Είχε αντικαταστήσει τον φιλέλληνα Γιουσούφ Βέη, που μετατέθηκε στη Χίο με τον τίτλο του Πασά. Λέγεται ότι ο Σουκιούρμπεης καταγόταν απο τη Μάνη, γόνος της αρχοντικής οικογένειας των Μαυρομιχαλαίων και αδελφός του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

Στη Ρόδο, διέμενε στη συνοικία του Νιοχωριού, στου <<Μουσταφά Καπιτάνου το Σαράϊ>>, κοντά στη σχολή των <<Φρέρηδων>>. Μικρό παιδί το πήραν οι Τούρκοι και τούρκεψε. Κι όπως ήταν έξυπνος ανέβηκε γρήγορα στα αξιώματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ως Ναύαρχος επισκέφθηκε τη Μάνη, την πατρίδα του και τον υποδέχθηκε εθυμοτυπικά ο ίδιος ο αδελφός του ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Ζήτησε να δεί τη γριά αρχόντισα, την μαυρομιχάλαινα και όταν βρέθηκε μπροστά της γονάτισε, της φίλισε το χέρι και της είπε ότι είναι ο χαμένος της γιός. Εκείνη αγέρωχη αρχόντισα του δήλωσε πως δεν μπορεί να έχει Τούρκο γιό και τον έδιωξε ασυγκίνητη.Αλλά αν η Ρόδος δεν μπόρεσε να επαναστατήσει, τα άλλα μας νησιά ξεσηκώνονται και στέκονται αλλληλέγκυα στο μαχόμενο έθνος. Πρώτη η Πάτμος υψώνει την σημαία της επανάστασης με υποκίνηση του Πάτμιου Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλου, ο οποίος κυρήχθηκε έκπτωτος για τη δράση του υπέρ του αγώνα.Τον Απρίλη του 1821 ξεσηκώνεται η Κάσσος και θέτει στη διάθεση του αγώνα τη ναυτική της αρμάδα. τα μέχρι τότε εμπορικά της καράβια οπλίζονται με κανόνια και αρχίζουν την πολεμική τους δράση. Τα Κασσιώτικα καράβια πλέουν προς τη Ρόδο με ξεδιπλωμένες τις επαναστατικές τους σημαίες και αρχίζουν τον κανονιοβολισμό του φρουρίου της, προκαλώντας πανικό στους Οθωμανούς του νησιού.Την κάσσο ακολουθεί η Κάρπαθος, η Χάλκη, η Νίσυρος, η Σύμη, η Τήλος, η Κάλυμνος, η Λέρος, η Κώς, το Καστελόριζο, η Αστυπάλαια, όλα τα Δωδεκάνησα σηκώνουν τη σημαία της λευτεριάς και διώχνουν της τουρκικές φρουρές.Στην Κώ, στίφη φανατισμένων μουσουλμάνων ξεχύνονται στο νησί, σφάζουν, λεηλατούν και εξανδραποδίζουν. Τα νησιά φοβούνται τα αντίποινα. Και τότε δύο Κασσιώτικα πολεμικά καράβια αναλαμβάνουν να περιπολούν νύχτα και μέρα το στενό της Ρόδου, άγρυπνοι φύλακες της Σύμης, της Χάλκης, της Τήλου και της Νισύρου.Αλλά η Κασσιώτικη αρμάδα προσπαθεί να βοηθήσει και την Κρήτη, παίρνοντας τροφές, όπλα, εφόδια στο επαναστατημένο νησί και μεταφέροντας Κρητικούς πρόσφυγες στην Κάσσο και την Κάρπαθο. Σ’ εκείνες τις πολεμικές επιχειρήσεις θα σκοτωθεί , πολεμόντας ηρωϊκά, ο Καπετάν Θόδωρος Κανταριτζής, ένας απο τους πιο δοξασμένους καπετάνιους της Κάσσου.Οι ναυτικές επιχειρήσεις των Κασσιωτών γίνονταν όλο και πιο παράτολμες. καταστρέφουν τουρκικά πλοία μέσα στον κόλπο της Αττάλειας, επιχειρούν ριψικίνδυνες επιδρομές στο Καστελόριζο και ιδιαίτερα στο λιμάνι της Δαμιέτης της Αιγύππτου, με τον καπετάν Χατζή-Νικόλα Μακρή. Αιχμαλοτίζουν 36 πλοία γεμάτα τροφές, που τις μετέφεραν στη λιμοκτονούσα Κάσσο, τα δε καράβια τα παρέδωσαν στην επαναστατική κυβέρνηση για να τα μετατρέψει σε πυρπολικά.Το 1824 η αρμάδα του Μεχμέτ Αλή, μεταφέροντας χιλιάδες στρατιώτες, ανεβαίνει στο Αιγαίο. Οι Κασσιώτες αντιλαμβάνονται ότι είναι ο πρώτος στόχος, αλλά δεν πτοούνται. Οχυρώνουν το νησί σε όλα τα σημεία μιας πιθανής απόβασης των τούρκοαιγυπτίων και εξοπλίζουν όλους, όσους μπορούν να κρατήσουν όπλα, υπερήφανοι και αποφασισμένοι για τον έσχατο αγώνα και την αναπόφευκτη υπέρτατη θυσία. Η Κρήτη είδη είχε πέσει και η επανάστασή της είχε καταπνιγεί στο αίμα.Αρχές Μαϊου του 1824 και ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος ζώνει την Κάσσο. Οι τούρκοι προσπαθούν να βγούν και το ηρωϊκό νησί τους αποθεί. Μα πόσο μπορεί να αντέξει; γράφουν στην κυβέρνηση και ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια, περιγράφοντας την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Είναι η περίοδος του εμφυλίου σπαραγμού στην ηπειρωτική Ελλάδα, το δάνειο δεν έρχεται, οι ιδιωτικοί πόροι είναι πενιχροί και δεν επαρκούν ούτε για τις δικές τους ανάγκες. Η Κάσσος θα μείνει μόνη. Η εχθρική αρμάδα αφού ανασυντάχθηκε, ανυσχημένη απο 35 ακόμα πλοία, αεχίζει την ασφικτική της πολιορκία, απο τη θάλασσα, με επικεφαλής τον Χουσείν Μπέη. Είναι 27 Μαϊου του 1824, ημέρα Σάββατο. Η μέρα της θυσίας πλησιάζει. Ακολουθούν φονικές μάχες και οι τουρκοαιγύπτιοι αποβιβάζουν 200 άνδρες σε ερημική παραλία του νησιού για να κυκλώσουν τους μαχητές του νησιού. Ο ίδιος ο Χουσείν βγήκε στη στεριά με 2000 άνδρες.Οι Κασσιώτες πολεμιστές με τους αρχηγούς τους, Ιωάννη Γρηγοριάδη και Μάρκο Μαλλιαράκη, μετά απο σφοδρή και άνιση μάχη με πολλούς νεκρούς, υποχωρούν στα βουνά αφήνοντας τα χωριά στα χέρια των εχθρών. Οι τουρκοαιγύπτιοι ρίχτηκαν στη σφαγή, την αρπαγή και σε κάθε είδους κτηνωδία. 2000 γυναικόπαιδα εξανδραποδίστηκαν και μεταφέρθηκαν για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής και της αφρικής. Ο καπετάν Μάρκος Μαλλιαράκης που με λίγους αγωνιστές αντιστάθηκαν σθεναρά στα βουνά απέναντι σε 2000 αιμοχαρείς τουρκοαιγύπτιους, πιάστηκε ζωντανός και οδηγήθηκε μπροστά στον Πασά. Κατάφερε να λυθεί και να σκοτώσει 3 τούρκους, μέχρι που χύμηξαν όλοι οι άλλοι πάνω του και με τις σπάθες τους τον κομμάτιασαν. Έτσι πέθανε ο Μάρκος, έτσι πατήθηκε η Κάσσος. Η καταστροφή της θα συγκλονίσει την Ελλάδα.Την κατάληψη της Κάσσου ακολούθησε η κατάληψη της Καρπάθου, της Χάλκης της Σύμης και των άλλων επαναστατημένων νησιών.Τα πράγματα προχωρούν με γοργούς ρυθμούς. Ο αιγυπτιακός στόλος αποτελούμενος απο 245 πλοία διαιρούμενα σε 3 μοίρες, ξεκίνησε απο την Αίγυπτο και φθάνει στην Ελλάδα. Η πρώτη μοίρα φθάνει στη Ρόδο, λίγο μετά και οι άλλες δύο, με τον Ιμπραήμ. Πολλά ξένα μεταγωγικά που συμετέχουν έχουν διάφορες Ευρωπαϊκές σημαίες. Η Ρόδος και η Μάκρη απέναντι είναι ο χώρος που συγκεντρώνονται.Πολλά θλιβερά επισόδια διηγούνται για την έξοδο των πληρωμάτων στην πόλη. Οι κάτοικοι κυρίως οι γυναίκες, κλείνονται στα σπίτια για να αποφύγουν τους βανδαλισμούς. Είναι οι λεγόμενοι “γαλουντζήδες” που μεθούσαν και άρχιζαν τις βιαιότητες έως τα Τριάντα. Σκότωσαν τον πλοίαρχο Μάκρα με 3 ναύτες και διαρπάσαν το πλοίο του στο Μανδράκι.Ο Ελληνικός στόλος θα εκδικηθεί για την Κάσσο και τα Ψαρά, που και αυτά είχαν το ίδιο φρικτό τέλος, όταν στις 29 Αυγούστου του 1824, στο Μικρασιατικό κόλπο του Γέροντα, απέναντι απο την Κάλυμνο, θα δώσει τη μεγαλύτερη ναυμαχία της Επανάστασης. Ο ναύαρχος Μιαούλης, παρά την αριθμιτική υπεροχή του εχθρού, θα κάψει τα πλοία τους και θα πετύχει πρωτοφανή νίκη, προκαλώντας παραλήρημα χαράς στο λαό της Καλύμνου που υποδέχθηκε τους δοξασμένους ναυμάχους, όταν τα καράβια αγκυροβόλησαν μετά τη ναυμαχία στο νησί τους

.ΠΗΓΗ: https://astypalaia.wordpress.com

Το Ολοκαύτωμα της Κάσου

Ο Χουσεϊν μετά τη συντριβή της επανάστασης στην Κρήτη θέτει στόχο, κατά το Μάϊο του 1824, τον ολοσχερή αφανισμό της Κάσου, που απέχει μόνο 20 μίλια από τη Σητεία και τούτο γιατί τα κασιώτικα καράβια έχουν προξενήσει φοβερές καταστροφές στον τούρκο – αιγυπτιακό στόλο και γιατί το ηρωικό ακριτικό νησί θα μπορούσε να αποτελέσει βάση εξόρμησης κι ορμητήριο ισχυρό των εκεί εξόριστων Κρητών. Ο κασιώτικος στόλος έχει μεταφέρει 600 Κρητικούς με αρχηγούς το Δημ. Κουρμούλη και τον Αστρινό στο περήφανο βραχονήσι.Οι Κασιώτες από τα ναπολεόντεια χρόνια ρίχτηκαν στη μαγεία της θάλασσας και τον πλούτο που κρύβει στα σκοτεινά της σπλάχνα. Έγιναν καραβοκύρηδες, καταπιάστηκαν και με το εμπόριο στην Αλεξάνδρεια. Πλούτισαν. Η Κάσος έγινε περιώνυμη.

Ο ξεσηκωμός του ’21 βρίσκει το μοναχικό νησί με στόλο 100 καραβιών που εξοπλίζονται γερά. Το μαγικό της Λευτεριάς αγέρι φτάνει στ’ ακραίο νησί και φτερουγίζει τις ψυχές των ψημένων θαλασσινών. Σηκώνουν επαναστατικές σημαίες.Κάνουν καρτέρια στα περάσματα και κατάσχουν τα εμπορεύματα των Αγγλο – Γάλλων που προορίζονται για τα παράλια της Μικρασίας και συντρίβουν ή αιχμαλωτίζουν τα τουρκικά καράβια που τολμούν να ξανοιχτούν σ’ ανοιχτές θάλασσες. Διαμηνύουν πως για τα κατασχεμένα θα πληρώσει το ελληνικό κράτος.Όμως οι Τούρκοι στην αδυναμία τους να υποτάξουν τον επαναστατημένο Ελληνισμό συμμαχούν με τον Μωχάμετα Αλι της Αιγύπτου. Έτσι στις 18 Γενάρη του 1824 μοίρα με 14 αιγυπτιακά πολεμικά περνά έξω απ’ το νησί και ρίχνει κανονιοβολισμούς, αλλ’ οι Κασιώτες απαντούν με ισχυρά πυρά. Οι ηρωικοί Κασιώτες αισθάνονται τον κίνδυνο και καταφεύγουν στην ελληνική κυβέρνηση, αλλά η Ανωτάτη Εξουσία αδρανεί.Ο Μάης με τ’ αρώματα του έχει μοσχοβολήσει το νησί. Όμως τ’ αγέρι έρχεται σιωπηλό και μυστικιστικό. Χρήματα δεν υπάρχουν να κινηθεί ο τρομερός κασιώτικος στόλος. Οι ηρωικοί ακρίτες τη μέρα αγναντεύουν τις θάλασσες, μέπως οι φιγούρες των ελληνικών πολεμικών από την Ύδρα φέρουν την ελπίδα, αλλά μάταια. Τις νύχτες κοιτάνε τ’ άστρα και ζητάνε έλεος και το γαληνό φώς τους μεγαλύνει τις ψυχές τους. Τα γυναικόπαιδα καταφεύγουν στις εκκλησίες, αλλά και των Αγίων τα πρόσωπα είναι σιωπηλά. Μοναδική ελπίδα η αντρειοσύνη. ?ντρες, νέοι έφηβοι και γέροντες αξιώνουν από τον εαυτό τους αυτοθυσία. Η λευτεριά θέλει αίμα για να στεριώσει.

Τ’ αυγινό πρωινό στις 14 Μάη του 1824 τα πουλιά κόβουν τη συναυλία του και το ελαφρό κύμα το ερωτικό του τραγούδι. Έχει εμφανιστεί μοίρα του αιγυπτιακού στόλου. Οι ψυχές ατσαλώνονται. Το ακριτικό νησί που τραγουδά το σκοπό της λευτεριάς και ακούγεται ως τ’ άκρα της Μεσογείου μπαίνει σε πολεμικό πυρετό. Τοποθετούνται ισχυρά πυροβόλα στις παραλίες και Κρητικοί και Κασιώτες παίρνουν θέσεις σε μετερίζια, ενώ τα γυναικόπαιδα αποτραβιούνται ψηλότερα.Στις 27 Μάη εμφανίζεται ο υπόλοιπος αιγυπτιακός στόλος μ’ αρχηγό τον Ισμαήλ Γιβλαρτάρ με 25 πολεμικά, ως 40 μεταγωγικά και 4.000 Αλβανούς. Η σάρκα της θάλασσας ριγεί. Τ’ αγέρι σωπαίνει. Η ιαχή της λευτεριάς σχίζει τον ουρανό και ο Θεός ευλογεί τις ηρωικές ψυχές. Τρεις ημέρες δέχεται το ηρωικό βραχονήσι φωτιά και ατσάλι, αλλ’ ανθίσταται. Ο Κύριε, ίδε του Έλληνες πως μάχονται κι ευλόγησε τα βήματα της Λευτεριάς τους.Ποιος όμως εφιάλτης οδήγησε σ’ αφύλακτο μονοπάτι τους Τουρκαλβανούς; Να ‘τανε ο χλευασθείς Ζαχαρίας; Χιλιάδες αποβιβάζονται στα νώτα των ηρωικών αγωνιστών. Πολλοί Κρητικοί φυγαδεύονται, οι ψυχές χρειάζονται γι’ άλλους αγώνες. Η Κάσος, το περήφανο ακριτικό νησί, παραδίδεται στις φλόγες και τα γυναικόπαιδα στη θηριωδία των Τούρκαλβανών.Θεέ μου, γιατί αυτή η κατάρα στη φυλή μας. Χίλιοι Κασιώτες κείτονται νεκροί, αλλά τόσα γυναικόπαιδα σφαγιάζονται και οι δροσάτες Κασιωτοπούλες αιχμαλωτίζονται. Η Κάσος σωρός αποκαΐδια και η Λευτεριά που περιδιαβαίνει το νησί σ’ αιώνιο βωμό θυσίας για τ’ ατίμητο όνομα της.

ΠΗΓΗ: http://kasos.gr/olokaftwma/

Η Ναυμαχία της Κω

 Η Ναυμαχία του Γέροντα ή της Μανδαλιάς ή Ναυμαχία της Κω υπήρξε πολεμική ναυτική συμπλοκή της Επανάστασης του 1821.

Περιγραφή της μάχης

Η ναυμαχία αυτή ήταν η μεγαλύτερη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και έλαβαν μέρος 100 Τουρκικά Αιγυπτιακά Αλγερινά και Τυνησιακά πλοία εναντίον 75 περίπου Ελληνικών πλοίων. Ο Ισλαμικός στόλος συνετρίβη και μάλιστα συνελήφθη αιχμάλωτος ο ναύαρχος της Τυνησίας.Έλαβε χώρα στις 29 Αυγούστου 1824 απέναντι από τη Λέρο, ανάμεσα στον τουρκοαιγυπτιακό στόλο, υπό την αρχηγία του Ιμπραήμ και του Χοσρέφ Πασά, και του ελληνικού, που αποτελούνταν κυρίως από πυρπολικά από την Ύδρα και τις Σπέτσες και που διοικούσε ο Ανδρέας Μιαούλης. Την ναυμαχία παρακολούθησαν πολλοί κάτοικοι της Λέρου από τα υψώματα του νησιού. Πολλά τουρκικά πλοία χάθηκαν, ενώ ο Υδραίος Κυριάκος Βατικιώτης πυρπόλησε μια τυνησιακή φρεγάτα. Ο Τουρκικός στόλος διασπάσθηκε, ενώ μετά την πυρπόληση τολμηροί ψαράδες πλησίασαν με τα καΐκια τους και λαφυραγώγησαν το πεδίο της μάχης. Με το τέλος της μέρας ο τουρκικός στόλος αποσύρθηκε προς την Αλικαρνασσό.

Πρόσωπα.
Μάρκος Μαλλιαράκης

Ο Μάρκος Ιωάννου ή Μαλλιαράκης ήταν καραβοκύρης, καπετάνιος αγωνιστής του 1821 και πολιτικός από την Κάσο. Ήταν γνωστός σαν Διακομάρκος. Μετά θάνατο τιμήθηκε με τον βαθμό του πλοιάρχου.

Βιογραφία

Στην επανάσταση του 1821 πήρε μέρος με δικό του το πλοίο του «Λεωνίδας» και ήταν από τους πρωτεργάτες του ξεσηκωμού των Κασιωτών τον Απρίλη του 1821. Το 1824, κατά την καταστροφή της Κάσου από τον Οθωμανικό στρατό και τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο, ήταν μαζί με τον Ιωάννη Γρηγοριάδη οι ηγέτες των Κασιωτών. Πιάστηκε αιχμάλωτος και όταν τον πήγαν μπροστά στον Χουσεΐν Μπέη αρνήθηκε την πρόταση να συμπαραταχτεί μαζί του και να του χαρίσει τη ζωή. Αναφέρεται ότι κατάφερε να λυθεί και να σκοτώσει τρεις Τούρκους πριν τον θανατώσουν στις 7 Ιουνίου 1824.

Πολιτική

Χρημάτισε από το 1822 «Φροντιστής θάλασσας» υπεύθυνος για τα πλοία της επαρχίας του. Από το 1823 διετέλεσε αρχικά Έπαρχος Κάσου και μετέπειτα (1823 – 24) Έπαρχος Καρπάθου. Ήταν πληρεξούσιος της Κάσου στην Β’ Εθνοσυνέλευση Άστρους το 1823.

Δημήτριος Θέμελης

Ο Δημήτριος Θέμελης ήταν Έλληνας οπλαρχηγός, αγωνιστής του 1821 και πολιτικός.ΒιογραφίαΓεννήθηκε το 1772-1774 στην Πάτμο, όπου έκανε και τις πρώτες του σπουδές για να τις συνεχίσει στην Κωνσταντινούπολη και όταν τις τελείωσε μετέβη στην Μολδαβία, όπου δίδασκε κατ’ οίκον. Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τον Παπαφλέσσα, και είχε τον βαθμό του Απόστολου, γι’ αυτό άλλωστε γύρισε όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου και μέρη της Μικράς Ασίας για να ξεσηκώσει τον λαό. Όμως, προδόθηκε σε κάποιο σημείο από τον Μητροπολίτη και δημογέροντες της Σμύρνης και, όπως αναφέρει ο Ι. Φιλήμων, «εβιάσθη να περιορισθή εις την Πάτμον μέχρι της κινήσεως των όπλων», αφού οι Οθωμανοί τον καταδίκασαν σε θάνατο για αυτές του τις ενέργειες.Στις 12 Απριλίου του 1821, δύο ημέρες μετά τον απαγχονισμό του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου Ε’, ύψωσε μαζί με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλο Παγκώστα, στη Χώρα της Πάτμου, τη σημαία της Επαναστάσεως. Πήρε μέρος στην Άλωση της Τριπολιτσάς και σε πολλές ναυτικές επιδρομές. Είχε χρηματίσει προεστός μέλος του Βουλευτικού και πληρεξούσιος της Πάτμου στην Β’ Εθνοσυνέλευση Άστρους, το 1823.Την 12η Μαρτίου 1825 διορίζεται από το Εκτελεστικό Σώμα ως μέλος της τριμελούς προσωρινής επιτροπής συναποτελούμενης και από τους Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο (πρόεδρο) και Γεώργιο Καναβό, με σκοπό την διεύθυνση των πολεμικών και πολιτικών πραγμάτων της Δυτικής Ελλάδος. Η τριμελής επιτροπή έφτασε στο Μεσολόγγι στις 12 Απριλίου, πριν την έναρξη της Τρίτης πολιορκίας του Μεσολογγίου.Πέθανε στις 26 Μαρτίου 1826 κατά την διάρκεια της πολιορκίας, από τραυματισμό που υπέστη κοντά στο τείχος του Μεσολογγίου. Προτομή του υπάρχει στον Κήπο των Ηρώων. Προς τιμήν του, οδοί που φέρουν το όνομά του βρίσκονται στην Αθήνα (μία μικρή οδός κάθετη στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας), στο Μεσολόγγι, στην πόλη της Ρόδου, στην Λευκωσία και αλλού. Γιος του ήταν ο επίσης αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Ιωάννης Θέμελης.

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

Πολλοί ήταν οι Δωδεκανήσιοι που αγωνίστηκαν και διέπρεψαν στις επιχειρήσεις του Αγώνα της εθνικής Παλιγγενεσίας, όχι μόνο στα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Ο Παναγιώτης ο Ρόδιος, πήρε μέρος σε διάφορες μάχες και διετέλεσε Γραμματέας του Εκτελεστικού στην κυβέρνηση Κουντουριώτη και Υπουργός Στρατιωτικών επί Καποδίστρια, αλλά και αργότερα, επί Όθωνος. Για τον διακεκριμένο αυτόν άνδρα από τη Ρόδο θα υπάρξει ειδικό και πιο αναλυτικό αφιέρωμα.

Μαζί με τον Μητροπολίτη Αγάπιο, που μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και μαζί με άλλους προύχοντες του νησιού προδόθηκαν, από κάποιον Ασημάκη, όργανον των Τούρκων, βασανίστηκαν και εκδιώχθηκαν, αναφέρονται ακόμη και οι: Μανόλης Καστρίσιος, ο Ιωάννης Καζούλλης, ο εφημέριος της Αγίας Αναστασίας, Παπά Μανόλης, ο Απόστολος Βλαστός, ο Φιλιππάκης Δημητρίου, ο Βασίλειος Ζαχαριάς, ο Αν. Δελαπόρτας, ο Αν. Στουπεντζής, κ.ά.Ρόδιος ήταν και ο Μιχαήλ Ροδίτης, που γεννήθηκε στη Ρόδο στα 1802 και πέθανε στα 1868. Ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας, διακρίθηκε για τον πατριωτισμό του και έφτασε στο βαθμό του συνταγματάρχη, του τακτικού στρατού, για τις μεγάλες υπηρεσίες του.

 Ο Αναστάσιος Ρόδιος ή Ροδίτης, γεννήθηκε στη Ρόδο στα 1804 και πέθανε στα 1854 σαν φρούραρχος Ναυπλίου. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας, με τους αγώνες του στον τακτικό στρατό έφθασε στο βαθμό του συνταγματάρχη. Πήρε μέρος στις μάχες της Τριπόλεως, των Μύλων, της Καρύστου, του Χαϊδαρίου, των Θηβών, του φρουρίου Αθηνών και την πολιορκία της Χίου. Έμενε οικογενειακώς στο Ναύπλιο, όπου υπήρχε ροδίτικη παροικία έως το 1835. Δεινός ξιφομάχος, αντιμετώπισε με επιτυχία έναν ξιφομάχο Φράγκο που κανείς δεν τολμούσε να αντιμετωπίσει και ενθουσίασε το λαό που του αφιέρωσε αυτοσχέδια τραγούδια.

Ο Βασίλειος Βενετοκλής, αδελφός του λόγιου ποιητή Παναγιώτη Βενετοκλή. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας, νυμφεύθηκε τη Δέσποινα Ρεϊση, και ήταν πατέρας των μεγάλων Ροδίων ευεργετών Μίνωα και Δημητρίου Βενετοκλή. Ο Βασίλειος Βενετοκλής, έφυγε από τη Ρόδο, κρυφά από τους δικούς του, κατατάχθηκε στον επαναστατικό στρατό στο Ναύπλιο και έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις. Απολύθηκε με το βαθμό του λοχαγού.

Ο Παναγιώτης Σπανός Ροδίτης, γνωστός με το όνομα καπετάν Παναγιώτης, αγωνίστηκε με τους Κασίους κοντά στην Κω, τη Νίσυρο κι είχε ορμητήριο του πλοίου του «Ηρακλής» το Τρίστομο της Καρπάθου.

Ο Γεώργιος Καζούλης ήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε με διάφορους οπλαρχηγούς και τον αρχηγό του ελαφρού ιππικού συνταγματάρχη Χατζηχρήστο, ενώ συγχρόνως εκτελούσε χρέη Γραμματέα.

Ο Αθανάσιος Ανθού Ρόδιος, αξιωματικός διορισμένος από την προσωρινή κυβέρνηση στην Κάρπαθο, με διοικητικές εξουσίες, επιφορτισμένος με την στρατολογία. Υπογράφει ως χιλίαρχος. Πιθανή καταγωγή του τα τριάντα όπου σύνηθες όνομα είναι το Ανθός.

Ο Χριστοφής Μηλιόνης, ήταν γνωστός από την Επιτροπή Ροδίων της Σύρου για την απελευθέρωση της Ρόδου.Ο Κωνσταντίνος Καστρίσιος, γεννήθηκε το 1793 και ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Όταν άρχισε η επανάσταση έφυγε από την Αίγυπτο, όπου εργαζόταν ως έμπορος κι ήρθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στη Φάλαγγα των Φιλελλήνων κι έφτασε στο βαθμό του λοχαγού. Πέθανε στο Ναύπλιο στα 1846.

Από τον Αναστάσιο Βρόντη, στο έργο του «Η Ρόδος στα 1821 και οι άγνωστοι ήρωές της», (1950), αναφέρονται ακόμα, οι Αναστάσιος Χατζησταυρής, από τη συνοικία του Αγίου Γεωργίου (Πάνω), Καπετάν Τζαννής, Γεώργιος Κυριαζής, από την ενορία της Μητρόπολης Ρόδου, Στεφανής Γεωργίου Κασαλαμπάς, ή Κλεφτοστεφανής, από την Ιαλυσό (Τριάντα) της Ρόδου, Κυριάκος Κυριάκας από το Παραδείσι, ο Ζερβός από την Ασκληπειό, Ο Γιαννάς από τη Διμυλιά, ο Παπατρέχας από το Βάτι.

Οικονομική ενίσχυση έδωσαν στον Αγώνα οι Αθανάσιος Καζούλης, από τη Ρόδο, έτος κατηχήσεως 1819, τόπος Αλεξάνδρεια, ο Νικόλαος Καστρίσιος, μέλος της Επιτροπής της Σύρου, Νικόλαος Κάλογλους, ο Ροδίτης Γεώργιος Μηλιόνης, που πρωτοστάτησε στην ίδρυση του πρώτου νοσοκομείου στην Ερμούπολη της Σύρου στα 1826, ο Παρασκευάς Κάζιρας Ρόδιος, αντιπροσώπευσε την Ερμούπολη στην Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους. Από την οικογένεια Κάζιρα, αναφέρονται και ο Κων/νος Κάζιρας, μέλος της Δημογεροντίας της Σύρου και ο γιος του Αριστείδης, επίλεκτο μέλος της κοινωνίας της Σύρου

Ο Πάτμιος Δημήτριος Θέμελης, υπήρξε από τους μεγάλους Εθναποστόλους της Φιλικής Εταιρείας. Εργάστηκε ακαταπόνητος για την προετοιμασία της Εθνεγερσίας σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, την Μικρά Ασία, και στην Στερεά Ελλάδα. Πολέμησε στο Μεσολόγγι και έπεσε στις επάλξεις της ηρωικής πόλης τον Απρίλιο του 1826, λίγο πριν από την έξοδο των Ελεύθερων Πολιορκημένων.Ο ερευνητής και ιστοριοδίφης, Ιάκωβος Ζαρράφτης θα διασώσει τα ονόματα των Κώων αγωνιστών: του Σοφιανού από το Ασφενδιού, του Σκενδέρη Χατζηγεώργη από το Πυλί και του Ζουλούφη από την Αντιμάχεια.

Εμμανουήλ Ξάνθος

 Ο Εμμανουήλ Ξάνθος (Πάτμος 1772, Αθήνα 28 Νοεμβρίου 1852) ήταν Έλληνας γραμματικός και έμπορος.

Η Φιλική Εταιρία

Ο Εμμανουήλ Ξάνθος έζησε αρχικά στη Σμύρνη και έπειτα στην Ιταλία και συγκεκριμένα στην Τεργέστη, όπου και δούλεψε ως υπάλληλος σε εμπορική επιχείρηση. Το 1810 εγκαταστάθηκε στην Οδησσό και, αφού δούλεψε ως γραμματικός του εμπόρου Βασιλείου Ξένη, το 1812 γνωρίζεται στην Κωνσταντινούπολη με δυο εμπόρους από τα Ιωάννινα και αποφασίζουν να δημιουργήσουν δική τους εμπορική εταιρεία. Κατά το 1813, πραγματοποιεί εμπορικά ταξίδια στην Πρέβεζα, στα Ιωάννινα και στη Λευκάδα. Υπήρξε ελευθεροτέκτονας.Επιστρέφοντας στην Οδησσό, ανακοινώνει στους Αθανάσιο Τσακάλωφ και Νικόλαο Σκουφά τις ιδέες του και με τον τρόπο αυτό ιδρύεται η Φιλική Εταιρείατο 1814. Ο Ξάνθος αναλαμβάνει καθήκοντα ταμία, γραμματέα ενώ παράλληλα χρησιμοποιείται και ως σύνδεσμος με τα άλλα ηγετικά μέλη, όπως τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο…