Η Σύμη είναι το όγδοο σε μέγεθος Ελληνικό νησί του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων. Βρίσκεται περί τα 12 μίλια ΒΔ. της Ρόδου, προ του ομώνυμου μικρασιατικού κόλπου, ή κόλπου Σεμπεκί κατά τους Τούρκους, με συνολική έκταση 57,865 τ.χλμ.. Απέχει 255 μίλια από τον Πειραιά, περίπου 27 μίλια ανατολικά από τη Νίσυρο και 3,7 μίλια από την εγγύτερη ακτή της Τουρκίας.
Το φυσικό της λιμάνι είναι ο Γιαλός, (εκ του Αιγιαλός), πέριξ του οποίου είναι κτισμένη η πόλη αμφιθεατρικά. Κατά την απογραφή του 2001 αριθμούσε 2.606 κατοίκους, εκ των οποίων οι 2.427 είναι συγκεντρωμένοι στο άνω τμήμα της πόλης, το λεγόμενο Χωριό, που είναι κτισμένο επί της πλαγιάς του όρους Βίγλα. Υπάρχουν και τα θέρετρα Νημπορ(ε)ιός (εκ του Εμπορειό), βορειότερα, και το Πέδι, ανατολικά. Περίπου το 5% των μονίμων κατοίκων είναι αλλοδαποί Ευρωπαίοι πολίτες, κυρίως Άγγλοι. Ο Γιαλός συνδέεται οδικά με το Χωριό, το Πέδι, τον Νημπορ(ε)ιό και την περισπούδαστη Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη που βρίσκεται στο νοτιότερο δυτικό άκρο της νήσου. Η Σύμη είναι τουριστικός προορισμός παγκοσμίου βεληνεκούς λόγω της αρχιτεκτονικής της. Από το 2009 λειτουργεί στο νησί εργοστάσιο αφαλάτωσης.
Γεωγραφία
Το νησί είναι ορεινό, πετρώδες, άγονο και άνυδρο. Ψηλότερο βουνό είναι η Βίγλα (550 μ.) που σχεδόν χωρίζει το νησί στο βόρειο και νότιο εκ των οποίων το βόρειο είναι χαμηλότερο και περισσότερ
ο καλλιεργήσιμο. Διαθέτει ελάχιστα πεδινά και υψίπεδα. Στα ορεινά, όμως, υπάρχει εκπληκτική βλάστηση. Σημαντικότερα μικρά οροπέδια είναι του “Δρακούντα”, του “Μέσα Νιμοράκι”, ο “Ξύσος”, του “Μεγάλου Σωτήρη” και του “Μικρού Σωτήρη”, ενώ σημαντικότερες σχηματιζόμενες κοιλάδες είναι τα “Παναϊδάκια” ή “Νιμπορειού”, με μεγαλύτερη την “κοιλάδα του Πέδι” όπου και καλλιεργούνται έντονα.
Οι ακτές της Σύμης παρουσιάζουν πλήθος από κόλπους, όρμους, ακρωτήρια και μικρούς λιμένες. Σημαντικότερα ακρωτήρια είναι η Άκρα Μακριά που είναι το βορειοανατολικότερο άκρο της εγγύτατης νήσου Νίμου και το ακρωτήριο Πάτος που είναι το νοτιότερο.
Κυριότεροι όρμοι είναι οι αναφερόμενοι παραπάνω Νημπορ(ε)ιός, ο άγιος (Αι)μιλιανός, ο άγιος Βασίλης και ο της Νανούς.
Κυριότεροι λιμένες είναι ο Γιαλός, ο κυρίως λιμένας με εξαίρετο αγκυροβόλιο, του Πεδιού, και ΝΝΔ. του Πανορμίτη που είναι ασφαλής, κυκλικός και με κατάφυτες γύρω πλαγιές, όπου στη παραλία του είναι κτισμένο το πανελλήνιο προσκήνυμα ιδιαίτερα των ναυτικών του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Γύρω από την Σύμη βρίσκεται ένα πλήθος νησίδων και βραχονησίδων σημαντικότερες των οποίων είναι βόρεια η Νίμος, (αρχαία Ύμος), νότια το Σεσκλί, (η αρχαία Τεύτλουσα), βορειοδυτικά οι λεγόμενες από τους ναυτικούς “Συμιοπούλες”, οι Αραιές των αρχαίων Ελλήνων, που είναι οι τρεις νησίδες Χοντρός (βορειότερη), Πλάτη (μεσαία), και η Οξειά (νοτιότερη) καθώς επίσης και πολλές βραχονησίδες με σημαντικότερες τις λεγόμενες “Διαβάτες” που φαίνονται να διαβαίνουν τη θάλασσα στο δυτικότερο σημείο της Σύμης.
Ιστορία
Ονομασία – Πρώτοι Κάτοικοι
Η Σύμη κατοικείται από τα προϊστορικά ακόμα χρόνια. Μερικά ονόματα που αναφέρονται είναι, Καρίκη, Μεταποντίς, Αίγλη, και Σύμη από το όνομα της συζύγου του Γλαύκου που θεωρείται ο πρώτος κάτοικος στη γη αυτή. Εικάζεται ότι οι αρχικοί κάτοικοι της ήσαν οι Κάρες και οι Φοίνικες. Μετά ήρθαν οι Δωριείς.
Αρχαία χρόνια.
Η Σύμη είναι γνωστή από τη μυθολογία. Στο νησί, σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκαν οι τρεις Χάριτες. Το σημερινό όνομά της το οφείλει στη Νύμφη Σύμη, που κατά το μύθο ζευγάρωσε με τον Ποσειδώνα, θεό της θάλασσας. Καρπός του έρωτά τους υπήρξε ο Χθόνιος, που έγινε βασιλιάς των πρώτων κατοίκων του νησιού. Τη Σύμη στην αρχαιότητα τη συναντάμε και με άλλες ονομασίες, όπως Καρική, Έλκουσα, Αίγλη και Μεταποντίς, οι οποίες όμως ήταν προγενέστερες. Πρώτοι κάτοικοι του νησιού θεωρούνται οι Κάρες και οι Λέλεγες, από τη γειτονική μικρασιατική ακτή. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα του αναφέρει ότι ο βασιλιάς της, ο Νηρεύς, οδήγησε στην Τροία τρία πλοία. Η Σύμη ανέκαθεν ανήκε στην επικράτεια των Ροδίων. Μόνο για ένα σχετικά μικρό διάστημα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. πέρασε στην κυριαρχία των Αθηναίων.
Η ιστορία της στα μετέπειτα χρόνια είναι παράλληλη των υπολοίπων νησιών της Δωδεκανήσου. Έτσι πέρασε αρχικά στη Ρωμαϊκή κυριαρχία και αργότερα αποτέλεσε τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι το 1309 οπότε και κατακτήθηκε από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου, που εκτιμώντας την προνομιακή θέση του νησιού, το ώθησαν σε μια μακρά περίοδο ευημερίας, που συνδέεται με την ανάπτυξη του εμπορίου, της ναυσιπλοΐας, της σπογγαλιείας και της ναυπηγικής τέχνης .
Τουρκοκρατία
Το 1522 πέρασε στα χέρια των Τούρκων. Η Σύμη την περίοδο αυτή όμως κατείχε σημαντικά εμπορικά και φορολογικά προνόμια και ελευθερίες θρησκευτικής και γλωσσικής έκφρασης.
Οι Συμιακοί, με τον στόλο τους, πήραν ενεργά μέρος στην Επανάσταση του 1821. Όμως παρά τη μεγάλη προσπάθεια, η Σύμη βρέθηκε ξανά κάτω από την τουρκική κυριαρχία, το 1832. Η κατοχή κράτησε μέχρι το 1912, χρονιά κατά την οποία το νησί πέρασε στα χέρια των Ιταλών. Η ιταλική κατοχή ήταν ιδιαίτερα σκληρή για τους κατοίκους οι οποίοι γνώρισαν χρόνια μεγάλης φτώχιας. Η Ιταλική κυριαρχία έληξε το 1943 χωρίς όμως να τελειώσουν και τα δεινά του νησιού που πολλές φορές άλλαξε χέρια μεταξύ Άγγλων και Γερμανών. Οριστικά περιήλθε στα χέρια των Άγγλων στις 25 Σεπτεμβρίου 1944. Την 8η Μαΐου 1945 ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής της Δωδεκανήσου Όττο Βάγκνερ υπέγραψε το Πρωτόκολλο Παράδοσης της Δωδεκανήσου στους συμμάχους. Παρόντες ήταν ο Άγγλος Ταξίαρχος Μόφατ, o διοικητής του Ιερού λόχου Τσιγάντες, ένας Ινδός και ένας Γάλλος αξιωματικός. Οι Γερμανοί ήθελαν να γίνει η παράδοση των νησιών στους Έλληνες όμως αυτό δεν το αποδέχθηκαν οι Άγγλοι, οι οποίοι αργότερα επεδίωξαν να κάνουν τα νησιά επαρχία της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Την 31η Μαρτίου 1947 υπεγράφη το Πρωτόκολλο Παράδοσης στην Ελλάδα και η Βρετανική Στρατιωτική Διοίκηση παρέδωσε καθήκοντα στην Ελληνική Διοίκηση. Η οριστική ενσωμάτωση και παράδοση των Δωδεκανήσων στη μητέρα Ελλάδα σημειώθηκε στις 7 Μαρτίου 1948.
Νεότερη ιστορία
Τότε ιδρύεται στην Κω το Εθνικό Μέτωπο Πανδωδεκανησιακής Απελευθέρωσης (Ε.Μ.Π.Α.). Το Ε.Μ.Π.Α. διαδίδεται και στη Σύμη. Ο νόμος 518/48 «περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα», δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως τον Ιανουάριο του 1948. Την 7η Μαρτίου του 1948 έγινε και επίσημα η Ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Το νησί σήμερα έχει γίνει ένας παράδεισος για τουρίστες από ξένες χώρες, κυρίως Βρετανούς και Ιταλούς. Στη Σύμη διαμένουν σήμερα μονίμως περίπου 120 ξένοι, εκ των οποίων περίπου 50 Βρετανοί. Η τουριστική ανάπτυξη οδήγησε στην επισκευή και αναπαλαίωση πολλών παλαιών κατοικιών (πολλές εκ των οποίων είχαν καταστραφεί κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου). Οι επισκευές και αναπαλαιώσεις γίνονται σύμφωνα με αυστηρές διατάξεις νόμου του υπουργείου πολιτισμού, ώστε να μην αλλοιωθεί η παραδοσιακή αρχιτεκτονική του νησιού.
